Ponad Granicami
Takiego Jubileuszu żaden parafianin z Puńcowa drugi raz w życiu przeżywać nie będzie ! Być może nasze dzieci, dorastająca młodzież, czy wstępujący w związki małżeńskie młodzi dwudziestolatkowi {plus} naszej parafii wybierając się w podróż sentymentalną do roku 2018 i odpowiadając na pytania redaktora, wydawcę nowego albumu pt. "550 lat historii kościoła parafialnego w Puńcowie" – uronią niejedną łzę.
Jedni będą sobie przypominać przedsięwzięcia gospodarcze, wydarzenia religijne i kulturalne za czasów proboszcza, ks. Dariusza Kowali, inni będą "gorączkowo" poszukiwać starych kolorowych zdjęć Jerzego Brola, Tadeusza Maciejiczka, czy Piotra Ciesielskiego ..... jakiż to był sprzęt !, jeszcze inni będą wspominać ogromny zapał i poświęcenie archiwistki naszego środowiska Katarzyny Zbylut – Jadczyk, z dumą wspominać będą nieustannie wspierających i pracujących dla parafii, przedstawicieli świata przedsiębiorców ; w końcu wszyscy odeślą badaczy, dokumentalistów i redaktorów 2068 roku do cennych źródeł tekstowych prof. Idziego Panica.
W 2068 roku można będzie nadal podziwiać w naszej świątyni architekturę późnego gotyku z charakterystycznymi sklepieniami żebrowymi schodzącymi się u szczytu na kształt palmy, które w ten sposób projektowane przez architektów, budowniczych 1518 roku, miały w sposób doskonały odbijać rozchodzącej się wewnątrz falę dźwiękową. Taka fala, w postaci linii dźwiękowej średniowiecznego śpiewu gregoriańskiego miała pełnić istotną funkcję w kształtowaniu jedynej w swoim rodzaju ówczesnej duchowości
Tak więc, najstarsi gazdowie Puńcowa i Dzięgielowa wspominać będą tygodniowe misje parafialne, rozpoczynające się już 15. września /w sobotę/ wieczorną Mszą św. i bezpośrednio poprzedzające uroczystości jubileuszowe 500 – lecia kościoła, misje prowadzone przez - znanego już parafianom wcześniej - misjonarza, ks. Władysław Wichniarza ze Zgromadzenia Księży Misjonarzy Saletynów
Jak zauważą - celem takich misji było stosowne przygotowanie wiernych pod względem duchowym; co dla środowiska parafialnego w Puńcowie w 2018 roku, stanowiło kwestię kluczową.
Według ich relacji, poświęcenie krzyża misyjnego i procesja z krzyżem do kościoła - w sobotę, 22.września, o godz. 17.00. - będzie stanowiło zakończenie misji i jednocześnie rozpoczęcie obchodów jubileuszowych.
Zapamiętają, że z uwagi na rok budowy świątyni, 1518 organizatorzy zaproponowali na początek Uroczyste Nieszpory w średniowiecznej wersji łacińskiej /godz. 17.30./ oraz wieczorną mszą św. /o godz.18.00./ z udziałem scholi gregoriańskiej Benedyktynów z Tyńca reprezentujących, jak wiadomo najstarszy zakon w Europie.
Jeden z najstarszych mieszkańców z Puńcowa będzie wspominał, jak to bezpośrednio po Mszy św. /ok. godz. 19.00./ rozpoczęło się wieczorne czuwanie, czyli ostatnie z cyklu : X Artystycznych Spotkań w Modlitwie, pod nazwą : "Z modlitwą przez wieki", które – jak trwało i trwało, ale w końcu okazało się, że warto było prześledzić owo ....... przejście od najdawniejszej formy modlitwy wspomnianego już śpiewu gregoriańskiego do modlitwy czasów współczesnych XX wieku, wyrażanej w ówczesnych dziełach literatury muzycznej.
Będzie z pewnością pamiętał modlitwę "wyrażoną" przez Wyższobramski Chór Kameralny z Cieszyna, reprezentujący środowisko społeczne Kościóła Ewangelicko – Augsburskiego i przedstawiający modlitwę twórców związanych bezpośrednio z okresem reformacji {poetów i kompozytorów polskiego renesansu}, jak i współczesnych twórców cieszyńskiego środowiska ewangelickiego.
Pamiętał będzie kunsztowne s a c r u m muzyki polskiego baroku, na przykładzie psalmów z Completorium Grzegorza Gerwazego Gorczyckiego prezentowanych przez Zespół Kameralistów Miasta Lędziny "Pro Arte Et Musica".
A już na pewno nie zapomni ......... modlitwy wyrażonej w dziełach współczesnych twórców – nie tylko tych powszechnie znanych i wykonywanych, ale również w dziełach naszych śląsko – cieszyńskich kompozytorów, takich jak : Karol Hławiczka, Jan Gawlas, Andrzej Dziadek, czy Wiesław Cienciała.
Wielu najstarszych zapamięta urzekający głos sopranistki z Krakowa - Liliany Pociechy, a na pewno nikt nie zapomni, że w roku 2018, w kościele parafialnym pw. św. Jerzego w Puńcowie wystąpiła Międzynarodowa Orkiestra Kameralna Śląska Cieszyńskiego, złożona z polskich i czeskich muzyków /instrumentalistów/,
Najważniejszym jednak momentem, który z pewnością utkwi w pamięci wszystkich, i to do późnej starości będzie to główne wydarzenie Obchodów Jubileuszowych w Puńowie, czyli Uroczysta Msza św. /23.09. o godz.10.00./ podzczas której ks. biskup Roman Pindel dokona obrzędu poświęcenia nowego ołtarza oraz złożenia w jego konstrukcji relikwi św. Jana Sarkandra.
I jeszcze ............. nie koniec, bo najstarsi amatorzy spędzania przyjemnego niedzielnego popołudnia w plenerze, "do końca" wspominać będą z "nutą rzewną" Jubileuszowy Piknik Rodzinny, /od godz.14.00,.. ze specjalnym udziałem zespołu Gabi Gąsior&Holy Noiz.
Myślę, że w roku 2068, w ramach organizacji obchodów jubileuszowych 550 – lecia kościoła parafialnego w Puńcowie, ktoś przypomni sobie i odnotuje, że 50 lat wcześniej, dzięki wsparciu Starostwa Powiatowego w Cieszynie oraz prywatnych sponsorów - Parafia św. Jerzego w Puńcowie wydała publikację albumową pt. "Parafia w Puńcowie. Od zarania do czasów współczesnych" pod redakcją prof. Idziego Panica oraz współredakcją Katarzyny Zbylut – Jadczyk
Tomasz Piwko
Program Uroczystości Jubileuszowych 500 – lecia kościoła parafialnego w Puńcowie
w dniach 22.09. - 23.09.2018
Sobota : godz. 17.00. - poświęcenie Krzyża Misyjnego, procesja do kościoła
godz. 17.30. - Uroczyste Nieszpory z udziałem Scholi Benedyktynów z Tyńca
godz. 18.00. - Msza św. wieczorna /ze śpiewem gregoriańskim/
godz.19.00. - Koncert Jubileuszowy 500 – lecia
X Artystyczne Spotkanie w Modlitwie " Z modlitwą przez wieki"
Wykonawcy : Liliana Pociecha (sopran)
Schola Benedyktynów w Tyńcu - pod kier. o. Karola Certwińskiego
Wyższobramski Chór Kameralny z Cieszyna - pod dyr. Piotra Sikory
Zespół Kameralistów Miasta Lędziny "Pro Arte Et Musica" - pod dyr. Marii Zuber
Nauczyciele Podstawowej Szkoły Artystycznej im. Pawła Kalety w Czeskim Cieszynie
Międzynarodowa Orkiestra Kameralna Śląska Cieszyńskiego - pod dyr. Tomasza Piwko
Niedziela : godz. 10.00. UROCZYSTA EUCHARYSTIA
500 -lecia kościoła parafialnego
pod przewodnictwem JE Księdza Biskupa Romana Pindla
wraz z poświęceniem nowego ołtarza i złożeniem relikwii św. Jana Sarkandra
godz.14.00. Jubileuszowy Piknik Rodzinny
- występy miejscowych zespołów
- koncert orkiestry dętej OSP w Puńcowie
godz. 16.00. Koncert Zespołu Gabi Gąsior&Holy Noiz
Jak miłe przybytki nam dał Wszechmocny i dobry nasz Bóg,
Że sam w nich zamieszkał, wszak chciał Wieczności zostawić nam próg.
Oto nasz Boży dom! Pokłonem uczcijmy go wraz.
Witaj nam! Tu nasz Pan, przyjmuje nas.
Tu ołtarz krynicą wszech łask Gdzie nie ma dostępu nasz wróg.
Tu cichy wszechmocny Twój blask, By życie płynęło bez trwóg.
Oto nasz Boży dom! Pokłonem uczcijmy go wraz;
Witaj nam! Tu nasz Pan Wysłucha nas.
OBRZĘDY POŚWIĘCENIA OŁTARZA
JUBILEUSZ 500-LECIA naszego kościoła parafialnego, który będziemy obchodzili już 23 września tego roku, połączony zostanie z obrzędem poświęcenia nowego ołtarza, który został zaprojektowany i zbudowany przez Firmę Kamieniarską MARMUR DULEMBA z Kobielic/k. Pszczyny oraz zatwierdzony przez Diecezjalnego Konserwatora Zabytków i Sztuki Sakralnej Diecezji Bielsko-Żywieckiej – ks. dra Szymona Tracza, Kierownika Delegatury Śląskiego Konserwatora Zabytków w Bielsku-Białej – p. Jacka Koniora a także przez Kurię Diecezjalną Bielsko-Żywiecką. Zatwierdzenia te pozwalają otworzyć drogę do podjęcia starań o poświęcenie ołtarza, którego dokona J.E. Ks. Bp. Roman Pindel. Sam ołtarz został zbudowany z materiału kamiennego – włoskiego marmuru Bianco Carrara oraz węgierskiego Tardosz. Sam ołtarz jest wysoki na 95 cm a szerokość mensy to 180 cm na 80 cm głębokości. Został on udekorowany dwoma kolumnami, które korespondują z ołtarzem przed soborowym. Wewnątrz ołtarza zostaną umieszczone relikwie św. Jana Sarkandra, które otrzymała nasza parafia od Metropolity Morawskiego Ks. Abpa Jana Graubnera podczas pielgrzymki do Ołomuńca.
Chciałbym w dalszej części artykułu posłużyć się wyciągiem najważniejszych informacji i znaczenia ołtarza w chrześcijaństwie z: „Obrzędy Poświęcenia Kościoła i Ołtarza” zaczerpnięte z „Pontyfikału Rzymskiego”. Zgodnie z jego przepisami będzie przebiegał obrzęd poświęcenia naszego ołtarza.
Natura i godność ołtarza
Starożytni Ojcowie Kościoła, rozważywszy słowo Boże, nie wahali się twierdzić, że Chrystus stał się żertwą, kapłanem i ołtarzem własnej ofiary. W Liście do Hebrajczyków Chrystus ukazany jest jako Arcykapłan i żywy Ołtarz niebieskiej świątyni. W Apokalipsie natomiast nasz Zbawiciel jest przedstawiony jako Baranek zabity, którego ofiarę święty Anioł przenosi na ołtarz w niebie.
Chrześcijanin jest duchowym ołtarzem
Skoro Chrystus, Głowa i Nauczyciel, jest prawdziwym ołtarzem, to również Jego członkowie i uczniowie stanowią duchowe ołtarze, na których Bogu składa się ofiarę życia święcie prowadzonego. Sami Ojcowie zdają się o tym mówić: św. Ignacy Antiocheński wyraźnie prosi Rzymian: "Jedynie na to mi pozwólcie, bym mógł ofiarować się Bogu, dopóki ołtarz jest gotowy". Święty Polikarp, napominając wdowy, by żyły pobożnie, nazywa je "ołtarzem Boga". Z wypowiedziami tymi zgadzają się wypowiedzi innych, także św. Grzegorza Wielkiego, który poucza: "Czym jest ołtarz Boży, jeśli nie duchem dobrze żyjących? ... Słusznie więc serce sprawiedliwych zwie się ołtarzem Boga".
Według innego obrazu pojawiającego się u pisarzy kościelnych, wierni, którzy się modlą, ofiarują Bogu swoje błagania i składają dary swoich próśb, sami są żywymi kamieniami, z których Jezus buduje ołtarz Kościoła.
Ołtarz stołem ofiary i uczty paschalnej
Chrystus Pan, ustanawiając pod postacią uczty ofiarniczej pamiątkę ofiary, którą miał złożyć Ojcu na ołtarzu krzyża, uświęcił stół ofiarny, przy którym mieli gromadzić się wierni, by uczcić Jego Paschę. Ołtarz jest więc stołem ofiary i uczty, na którym kapłan, przedstawiający Chrystusa Pana, dokonuje tego samego, co Chrystus uczynił i przekazał swoim uczniom, aby czynili na Jego pamiątkę. Wszystko to wyraźnie ukazuje Apostoł, gdy mówi: "Kielich błogosławieństwa, który błogosławimy, czyż nie jest udziałem we Krwi Chrystusa? Chleb, który łamiemy, czyż nie jest udziałem w Ciele Pana? Ponieważ jeden jest chleb, przeto my, liczni, tworzymy jedno ciało. Wszyscy bowiem bierzemy z tego samego chleba".
Ołtarz znakiem Chrystusa
Dzieci Kościoła wszędzie, stosownie do okoliczności, mogą czcić pamiątkę Chrystusa i gromadzić się przy stole Pańskim. Jest jednak godne tajemnicy eucharystycznej, aby chrześcijanie budowali stałe ołtarze do odprawiania Wieczerzy Pańskiej. Zwyczaj ten istniał już od czasów starożytnych. Ołtarz chrześcijański z natury swojej jest szczególnym stołem ofiary i Uczty paschalnej:
- szczególnym ołtarzem, na którym na wieki w sposób mistyczny uobecnia się ofiara krzyża aż do przyjścia Chrystusa;
- stołem, przy którym gromadzą się dzieci Kościoła, aby składać dziękczynienie Bogu oraz przyjmować Ciało i Krew Chrystusa.
We wszystkich więc kościołach ołtarz jest "ośrodkiem dziękczynienia, które dokonuje się przez Eucharystię" i wokół którego sprawuje się wszystkie inne obrzędy Kościoła. Ponieważ przy ołtarzu czci się pamiątkę Pana i rozdziela wiernym Jego Ciało i Krew, pisarze Kościoła widzieli w ołtarzu znak samego Chrystusa. Stąd też wywodzi się twierdzenie: "Ołtarz jest Chrystusem".
Ołtarz miejscem czci męczenników
Cała godność ołtarza wypływa stąd, że jest on stołem Pańskim. Dlatego ciała Męczenników nie dodają chwały ołtarzowi, lecz raczej ołtarz podkreśla godność grobu Męczenników. Dla uczczenia ciał Męczenników oraz innych Świętych, jak i dla zaznaczenia prawdy, że ofiara członków wywodzi swój początek z ofiary Głowy, wypada nad ich grobami wznosić ołtarze albo składać ich relikwie w ołtarzach tak, by "zwycięskie ofiary znalazły się w tym miejscu, gdzie Chrystus jest ofiarą. Lecz On, który za wszystkich cierpiał, na ołtarzu, oni pod ołtarzem, gdyż Jego męką zostali odkupieni". Taki układ rzeczy wydaje się w pewien sposób powtarzać duchową wizję Jana Apostoła w Apokalipsie: "Ujrzałem pod ołtarzem dusze zabitych dla Słowa Bożego i dla świadectwa, jakie mieli". Chociaż wszyscy Święci słusznie zwą się świadkami Chrystusa, jednakże w świadectwie krwi istnieje szczególna moc, którą całkowicie i w pełni wyrażają tylko relikwie Męczenników złożone w ołtarzu.
Budowa ołtarza
Wypada, by w każdym kościele był ołtarz stały. Na innych natomiast miejscach, przeznaczonych do odprawiania świętych obrzędów, może być ołtarz stały lub przenośny. Ołtarzem stałym nazywamy ołtarz tak zbudowany, że łączy się ściśle z posadzką i nie może być przesunięty. Ołtarz przenośny natomiast można przesuwać.
Zgodnie z tradycją Kościoła oraz symboliką biblijną właściwą ołtarzowi, mensa ołtarza stałego ma być kamienna i wykonana z kamienia naturalnego. Jednakże można użyć także innego materiału, byleby zgodnie z oceną Konferencji Episkopatu był godny, trwały i wykonany według zasad sztuki. Kolumny lub podstawa do podtrzymywania mensy ołtarzowej mogą być wykonane z jakiegokolwiek materiału, byle tylko był godny i trwały.
Z natury swej ołtarz jest poświęcony samemu Bogu, gdyż Ofiarę eucharystyczną składa się samemu Bogu. W takim znaczeniu należy rozumieć zwyczaj Kościoła poświęcania ołtarzy Bogu dla uczczenia Świętych. Wyraził to trafnie św. Augustyn: "Ołtarze wznosimy nie męczennikowi, lecz samemu Bogu męczenników, chociaż na grobach męczenników".
Zgodnie z tradycją liturgii rzymskiej należy zachować zwyczaj składania w ołtarzu relikwii Męczenników i innych Świętych.
Szafarz obrzędów
Poświęcanie Bogu nowo wybudowanych w diecezji ołtarzy należy do biskupa, któremu powierzona została troska o Kościół lokalny. Jeżeli sam nie może tego dokonać, powinien zlecić innemu biskupowi, zwłaszcza swojemu współpracownikowi lub pomocnikowi w pracy duszpasterskiej wśród wiernych, dla których nowy ołtarz został zbudowany.
Msza poświęcenia
Wypada, aby biskup koncelebrował Mszę z innymi kapłanami, a zwłaszcza z kierującymi parafią lub wspólnotą, dla której zbudowano ołtarz. Na przygotowanym ołtarzu biskup sprawuje Eucharystię, która jest główną i najstarszą częścią całego obrzędu. Sprawowanie Eucharystii jak najściślej wiąże się z obrzędem poświęcenia ołtarza:
- przez sprawowanie eucharystycznej Ofiary osiąga się i jasno ukazuje najważniejszy cel, dla którego ołtarz zbudowano;
- Eucharystia, która uświęca serca przyjmujących ją, w pewien sposób uświęca też ołtarz, jak to niejednokrotnie twierdzili starożytni Ojcowie Kościoła: "Godny podziwu jest ten ołtarz, bo chociaż z natury swej jest kamieniem, staje się święty, gdy tylko przyjmie Ciało Chrystusa";
- ścisły związek poświęcenia ołtarza ze sprawowaniem Eucharystii ukazuje się także przez to, że Msza na poświęcenie ołtarza posiada własną prefację głęboko wnikającą w znaczenie obrzędu.
Wierni mają być nie tylko wcześnie powiadomieni o poświęceniu nowego ołtarza, lecz także odpowiednio przygotowani, aby mogli czynnie uczestniczyć w obrzędach. Należy ich pouczyć o tym, co oznaczają poszczególne obrzędy i w jaki sposób są dokonywane. W ten sposób wierni nabiorą właściwego i należnego szacunku dla ołtarza.
Historia się toczy a każdy z nas jest nie tylko widzem, lecz również tworzy historię naszej parafii. Warto więc wziąć udział w obchodach jubileuszowych, bo jak dziś kościół jest świadectwem wiary poprzednich pokoleń, tak poświęcony ołtarz stanie się w przyszłości świadectwem naszej wiary. My odejdziemy a ołtarz będzie stał i mówił ludziom o Bogu i tych, którzy w Niego uwierzyli. Ks. Dariusz Kowala